RIVER ON THE CROSSROADS: HISTORICAL AND GEOGRAPHICAL SIGNIFICANCE OF KILIA FOR THE OTTOMAN EMPIRE

ŞAKİR BATMAZ

ÖZET

Bu çalışmada Tuna nehrinin Karadeniz’e dökülen kollarından Kili (Kilia)’nin tarihsel coğrafyası ve Osmanlı Devleti için taşıdığı önem ortaya konulmaya çalışılacaktır. Kili’nin, Tuna nehrinin diğer kollarından olan Sünne (Sulina) ve Hızır İlyas (St. George)’a göre debisinin düşük olması, üzerinde yapılan seyr-i sefaini sürekli olarak olumsuz etkile-miştir. II. Bayezid döneminde aynı adla anılan şehrin de dâhil olduğu havzanın Osmanlı idaresine girdiğini görmekteyiz. Bu yeni dönemle birlikte uygulanan yeni iskân politikası ve ticaretin geliştirilmesi amacıyla çıkarılan kanunnâmeler (Kili Kalesi Bâc ve Gümrük Kanunnâmesi, Yasaknâme-i Baluklağu-yı Kili, Kanun-ı Dekâkîn Der Dâhil-ı Kili) buranın coğrafi olumsuzluğuna rağmen pazar ve transit ticaretinin kısa sürede gelişmesine sebep olmuştur. Kili’nin Osmanlı Devleti için taşıdığı ticarî ve siyasî önemi, elinden çıktığı 1878 Berlin Antlaşması esnasında dahi Erkân-ı Harbiye-i Bahriye Dairesi tarafından haritasının yapılması çabalarından anlamak mümkündür.

Anahtar Kelimeler: Kili, Sünne,  Hızır İlyas, Tuna Nehri, Karadeniz.

ABSTRACT

In this study we will try to deal with the importance of the historiographical geography of Kilia for the Ottoman Empire.  The water level of the Kilia River had negative effect on the sailing activities. Bayezid II annexed the city of Kilia and its region to the Ottoman territory. The Ottoman administration made some regulations and increased the volume of trade in the region. Kilia carried its political and economical importance for the Ottoman Empire until 1878 Berlin Agreement.

Keywords:  Kilia, Sulina, St. George, Danube River, Black Sea.