URARTU KRALLIĞI’NIN KUZEYBATI SEFERLERİ-THE NORTWEST CAMPAIGNS OF URARTU KINGDOM AND THEIR PRESENCE IN BAYBURT REGION

VELİ ÜNSAL

ÖZ

Çoruh Nehri’nin kaynak kesimi ile Doğu Karadeniz dağlarına kadar olan bölge Urartu devletinin kuzey batı sınırları için, yerli ve yabancı birçok bilim adamı tarafından artık kabul edilmektedir. Urartu, ekonomik zenginliklere ve stratejik bir konuma sahip olan kuzeydeki, bu topraklara yoğun seferler düzenlenmiştir. Diauehi ülkesi sınırlarına dahil edilen bu bölgeye düzenlenen seferlerin ana amacı, kuzeyin önemli hammadde yataklarını, tarım ve hayvancılık merkezlerini ele geçirmektir. Urartu kralları aynı zamanda hâkimiyetlerine aldıkları topraklarda ki insan gücünü de kullanmayı ihmal etmemişlerdir. Bu politikalardan anlaşıldığı kadarıyla da bölgeye düzenlenen seferler yağma adına değil bölgede kalıcı olmak adına gerçekleştirilmiştir. Bölgede askeri amaçlı inşa edilen kaleler de bunu doğrulamaktadır. Urartu Devleti’nin Çoruh Nehri’nin kaynaklarına kadar ulaştığını gösteren bu yapılanmalar, Bayburt il merkezinde Çoruh Nehri’nin kenarındaki Bayburt Kalesi ve kalenin hemen kuzeydoğusunda yer alan kaya basamaklı su tüneli ile Bayburt ili Aydıntepe ilçesi yakınlarındaki Aydıntepe kalesinin varlığıdır.

Anahtar Sözcükler: Doğu Karadeniz, Çoruh, Urartu, Diauehi.

ABSTRACT

There has been a consensus that the northwest borders of the Kingdom of Urartu stretches from the source of the Çoruh River to the Eastern Black Sea Mountains. The Urartus organized extensive military campaigns to these strategic regions which had economic riches. These campaigns aimed to capture the centers of important row material centers. The Urartian kings also used the manpower in the lands that they conquered. It is understood that policies which were carried out towards the area aimed a permanent control over the region. The fortresses that were built in the region for military purposes confirm this. These buildings show that the Kingdom of Urartu reached as far as the upper parts of the Coruh River. Among the buildings we can point the Bayburt Castle in the Bayburt city center, the stepped water tunnel in the immediate northeast of the castle and a castle near the district of Aydıntepe.

Keywords: Eastern Black Sea, the Coruh River, Urartu, Bayburt.