CUMHURİYET’TEN ÖNCE TRABZON’UN SU MESELESİ – WATER ISSUE IN TRABZON BEFORE THE DECLARATION OF REPUBLIC

MURAT KÜÇÜKUĞURLU-ŞEMSEDDİN ÇELİK

ÖZ

Cumhuriyet’in ilanından önceki dönemde, özellikle I. Dünya Savaşı öncesinde, Trabzon’un su meselesini çözmek için önemli adımlar atılmıştır. Bu amaçla şehirde “Su İane Komisyonu” kurulmuş ve bu komisyon eliyle çeşitli etkinlikler düzenlenerek, halktan önemli miktarda para toplanmıştır. Bu gelişmeler sonrasında, bilhassa yabancı şirketlerin bu konuda yerel yetkililerle görüşmeler yaptığı ve bu görüşmeler sonucunda bazı projelerin ve şartnamelerin ortaya çıktığı görülmektedir. Benzer teşebbüsler Trabzon’un işgalden kurtuluşundan sonra da görülmektedir. Milli Mücadele döneminde yerli ve yabancı uzmanların bu mesele hakkında hazırladıkları raporlar bilhassa önemlidir. Bütün bu adımlar aslında Cumhuriyet dönemi için önemli bir bilgi birikimi ve ön hazırlık sağlamasına rağmen, Cumhuriyet’in ilanını takip eden yıllarda bu birikimden gereği gibi faydalanılamamıştır.

Anahtar Sözcükler: Trabzon, II. Meşrutiyet, Zulmera, Galyan, Reşadiye, Su Komisyonu

ABSTRACT

Prior to the proclamation of the Republic, especially before World War I, considerable steps had been taken so as to cope with the issue of water in Trabzon. For this purpose, a “Water Subsidize Commission” was established, a variety of events was held and a significant amount of money was collected from the public. Following these efforts, foreign companies particularly kept in touch with local authorities considering the issue, which gave rise to some projects and specifications. Similar initiatives can also be observed after Trabzon’s liberation from the occupation. In this case, the reports prepared by local and foreign experts on this issue during the national struggle are of particular importance. Even though such experiences could have provided the Republican period officials with a valuable basis for the proggress in subsequent years, they were not appropriately considered after the proclamation years.

Keywords: Trabzon, II. Constitutional Monarchy, Zulmera, Galyan, Reşadiye, Water Commission