İRAN SEFERLERİ ORGANİZASYONUNDA  GÜMÜŞHANE’NİN ROLÜ (1723-1746) – GÜMÜŞHANE’S ROLE IN ORGANIZATION OF PERSIAN CAMPAIGNS (1723-1746)

 TEMEL ÖZTÜRK

 ÖZ

Gümüşhane, Karadeniz’le doğuyu bağlayan yol üzerindeki yerleşim yerlerinden birisidir. Bu yolun deniz kıyısına yakın oluşu onun coğrafî konumuna dayanan stratejik önemini de artırmıştır. Buna bağlı olarak şehir, hem ticarî ve hem de askerî tarih açısından ciddî uygulamalara sahne olmuştur. Bilhassa Osmanlıların doğu seferleri sırasında belgelerde sıkça isminden bahsettirmiştir. İşte bu çalışmada arşiv belgelerine dayalı olarak Gümüşhane’nin seferlerdeki askerî fonksiyonu izah edilmiştir. Özellikle doğuya yapılan seferlerde bölgeye yakın olması ve ulaşım açısından önemli bir yerde bulunması dolayısıyla şehir, başta mühimmat sevki ve buradan temin edilen savaş malzemesi olmak üzere birçok askerî yükümlülükle karşı karşıya kalmıştır. Çalışma içerisinde arşiv kayıtlarına göre tafsilatlarıyla izah edilecek olan bu yükümlülükler Gümüşhane’nin askerî önemini de ön plana çıkarmıştır.

Anahtar Sözcükler: Gümüşhane, İran Seferleri, Askerî Organizasyon.

 ABSTRACT

Gümüşhane is one of the sites connecting the Black Sea region to the East. Its strategic role of geographical location is due to its closeness to the coast and has been increasing. Accordingly, the province has witnessed historically significant commercial and military events . It also bears a particular importance considering its recurrent appearence in various documents dealing with the eastern campaigns of the Ottoman Empire. Following that, the present study aims to set forth Gümüşhane’s military function in the campaigns. Out of its strategic location, the region was liable to provide some logistical support to the campaigns to the east and had a significant role concerning transportation such as ammunition and submunition shipping. The study, therefore, illustrates these liabilities in accordance with the official documents and archival records so as to highlight Gümüşhane’s military importance.

Keywords: Gümüşhane, Persian Campaigns, Military Organization.