TRABZON İMPARATORLUĞU TARİHÇİSİ MIKHAEL PANARETOS VE ESERİ – MICHAEL PANARETOS: THE HISTORIAN AND HIS WORK ON THE EMPIRE OF TREBIZONDE

MURAT KEÇİŞ

ÖZ

Bugüne kadar Trabzon İmparatorluğu’nun (1204-1461) tarihine dair bir çok eser yazılmış olmasına rağmen neredeyse tamamına yakını şu ana kadar mevcut olan tek kaynak Mikhael Panaretos’un Kronik’ine dayanmaktadır. Panaretos’un eseri olmasaydı Büyük Komnenosların tarihi ile ilgili pek çok şeyi bilmek mümkün olmayacaktı.  XIII.-XIV. yüzyıl Trabzon tarihine ilişkin, maalesef bu kaynak eser ortaya çıkarılarak yayımlandıktan ve kullanılmaya başlandıktan sonra kronik tarzında yeni bir kaynak bulunmuş değildir. Trabzon İmparatorluğu’nun tarihi ile ilgili eksik kısımlar bu kaynak yetersizliği problemi yüzünden tamamlanamamaktadır. Dolayısıyla Panaretos tarafından verilen bilgilerin doğruluğunun tetkik edilmesi ve karşılaştırılması bu nedenle pek mümkün olamamaktadır. Biz bu makalede eldeki mevcut kaynaklar çerçevesinde Mikhael Panaretos’un tam bir biyografisini ve eserinin önemini ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Sözcükler: Trabzon İmparatorluğu, Mikhael Panaretos, Karadeniz, Bizans Kaynakları.

 ABSTRACT

Almost all of the works on the history of the Empire of Trebizond (1204-1461) are based on the Chronicle of Michael Panaretos, the only extant source on the subject. Without the work of Panaretos, much of our knowledge about the history of the Great Comnenians would be lost. After the discovery and publication of this source about Trebizond, which covers the period between the 13th and 15th centuries, another source of the chronicle type has never appeared. The missing parts in the history of the Empire need to be fixed but it seems very difficult because of the lack of sources. Thus, the information provided by Panaretos cannot be confirmed or compared. Our article attempts to present a full biography of Michael Panaretos by using the available sources and lay emphasis on the significance of his work on the history of Trebizond.

Keywords: The Empire of Trebizond, Michael Panaretos, Black Sea, Byzantine Sources.