DOĞU KARADENİZ’DE ANTİK BİR YERLEŞİM: ARETİAS/KHALKERİTİS ADASI (GİRESUN ADASI)

ÖZ

Pontus Bölgesinin önemli yerleşimlerinden biri olan Giresun/Kerasous kentinin yaklaşık 1.6 km. açığında bulunan Giresun Adası, Doğu Karadeniz’de Antik Çağda ve Ortaçağda yerleşime sahne olmuş tek adadır. Antik kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre, ada Klasik Çağda Aretias, Roma İmparatorluk Döneminde ise Khalkeritis Adası olarak adlandırılmıştır. Yaklaşık 40.000 m² yüz ölçüme ve denizden 30 metre yüksekliğe sahip olan ada üzerinde yoğun olarak Ortaçağ’a tarihlenen kalıntılar bulunmaktadır. Adadaki ilk kazılar ise 2011 ve 2012 yıllarında gerçekleştirilmiştir. 2013 ve 2014 yıllarında kazılara ara verilmiş ve 2015 yılından itibaren Giresun Müze Müdürlüğü başkanlığında tekrar başlanmıştır. Bu süreç içerisinde yürütülen çalışmalarda birçok mimari yapı kalıntısı tespit edilmiş olmakla birlikte kazılar; Şapel ve Pitoslu Alan olmak üzere üç farklı bölgede sürdürülmüştür. Kazılar sonucu elde edilen seramik buluntuları, yüzeyde görülen yoğun Ortaçağ buluntularının aksine adanın tarihinin Klasik dönemlere kadar uzandığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Sözcükler: Karadeniz, Pontus, Giresun, Giresun Adası, Aretias/ Khalkeritis Adası

ABSTRACT

Giresun Island, approximately 1.6 km off shore the city of Giresun/Kerasous which was a significant settlement centre in the Pontus province, is the only island in the Eastern Black Sea region that was inhabited during the Ancient Era and the Middle Ages. According to the ancient sources, the island was called “Aretias” in the Classical Age and “Khalkeritis” during the Roman Empire. The island which covers an area of 40.000 m² and has an altitude of 24 metres bears remains mainly dating back to the Middle Ages. The first archaeological excavations in the island were carried out in 2011 and 2012. After an interval in 2013 and 2014, the excavations were resumed by the Giresun Museum Directory in 2015. Since then, a number of architectural remains have been detected, and the excavations have focused on three different sites; the Chapel and the Pitos Area. Contrary to the Medieval ruins, ceramic remains found in the excavations indicate that the history of the island dates as far back to the Classical periods.

Keywords: Blacksea, Pontos, Kerasus, Giresun Island, Aretias / Khalkeritis Island.