DOĞU PONTOS BÖLGESİ KALELERİ VE BASAMAKLI TÜNELLERİNE BİR ÖRNEK: KALEDERE KALESİ – YENİ BULGULAR IŞIĞINDA ARKEOLOJİK BİR DEĞERLENDİRME-AN EXAMPLE TO THE FORTRESSES AND STEPPED TUNNELS IN THE EASTERN PONTIC REGİON: KALEDERE FORTRESS- ÇAMOLUK- AN ARCHAEOLOGICAL EVALUATION IN THE LIGHT OF NEW EVIDENCE

ÖZ

Giresun ili Çamoluk ilçesi sınırları içerisinde bulunan Kaledere Kalesi, Mithradates Hanedanlığı’nın yönetimindeki Pontos Krallığı (M.Ö. 281-63) egemenliği içinde yer almaktadır. Giresun ili ve ilçeleri ile Giresun Adası’nda yaptığımız sistematik arkeolojik yüzey araştırmalarımız sırasında tespit ettiğimiz Kaledere Kalesi Giresun ilinin dağlık kesimini oluşturan bölgede bulunmaktadır. Çamoluk ilçesi Doğu Karadeniz Bölgesi’ni Doğu Anadolu Bölgesi’ne (Erzincan-Refahiye) bağlayan doğal tarihi yollar üzerinde bulunmaktadır. Aynı zamanda Gümüşhane-Giresun-Sivas sınırında doğu-batı yönünde Kelkit (Lykos) çayı boyunca uzanan yol güzergahını da kontrol eden bir yapıya sahiptir. Mithradates Hanedanlığı dönemi ile ilgili bulguların azlığı bu dönem ile ilgili Doğu Pontos hakimiyet alanını tam olarak yansıtamamaktadır. Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki arkeolojik ve tarihi çalışmalar da hala yetersiz durumdadır. Çamoluk ilçesinde tespit ettiğimiz Kaledere Kalesi ve Basamaklı Tüneli Hellenistik Dönem-Mithradates Hanedanlığı dönemine ait mimari kalıntıları ile dikkat çekmektedir. Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki arkeolojik ve tarihi çalışmaların yetersiz olduğunu da düşünürsek Kaledere Kalesi ve basamaklı tüneli bu açığı kapatmada önem arz etmektedir.

Anahtar Sözcükler: Pontos Krallığı, Kerasus (Giresun), Çamoluk, Kaledere Kalesi, VI. Mithradates, Basamaklı Tünel.

ABSTRACT

Kaledere Fortress, which is located on the borders of the Çamoluk district of Giresun Province is a part of the region controlled by the Mithridatic Dynasty (281-63 BC) and this region is known as the Pontic Kingdom. Kaledere Castle, which we determined during our systematic archaeological surveys in Giresun and Giresun Island, is located in the mountainous region of Giresun province. Çamoluk district is located on the natural, historical road connecting Eastern Black Sea Region to the Eastern Anatolia Region (Erzincan-Refahiye). The fortress also has a position on the Gümüşhane-Giresun-Sivas border, which controls the road route along the Kelkit (Lykos) stream in the east-west direction. The lack of information about the Mithradates Dynasty period does not fully reflect the area of Eastern Pontus domination in this period. Archaeological and historical studies in the Eastern Black Sea Region are still inadequate. The Kaledere Fortress and the Stepped Tunnel which identified in the Çamoluk district are remarkable with the architectural remains of the Hellenistic period and belongs to Mithradates Dynasty period. When we consider that the archaeological and historical studies in the Eastern Black Sea Region are inadequate, Kaledere Fortress and the stepped tunnel are important to remedy this drawback.

Keywords: Pontic Kingdom, Kerasus (Giresun), Çamoluk, Kaledere Fortress, VI. Mithradates, Stepped Tunnel.