KALANDAR SOĞUĞU’NDA YENİ GERÇEKÇİ TEMSİL: SİNEMATİK VE ANLATIBİLİMSEL BİR ANALİZ

ÖZ

Karadeniz bölgesi ve yörenin kendine has insanları birçok roman, hikaye, şarkı ve filmde konu edilmiştir. Bunlardan biri olan Türk-Macar ortak yapımı Kalandar Soğuğu (2015) ise dünya çapında beğeni toplayarak dikkat çeken bir çalışma olmuştur. Senaryosunu Mustafa Kara ve Bilal Sert’in yazdığı film son dönem Türk sinema yapımları arasında yer edinmeyi başarmış önemli bir sinematik anlatı olarak kayda geçmiştir. Film sıradan insanın yaşantısı aracılığıyla evrensel temaların işlendiği gerçekçi bir temsildir. Bu çalışmanın amacı, Kalandar Soğuğu’nu sinematik gerçekçilik perspektifinden anlatıbilimsel olarak incelemektir. Çalışma, anlatının eleştirel okumalarına kuramsal katkı sunması yönünden özgündür. Sinematik ve anlatısal analizde Bazin (1967), Chatman (1990) ve Greimas (1982)’ın terminolojileri kullanılmıştır. Çalışmanın anlatıbilimsel bulguları şunlardır: (a) film sıradan karakterlerin hikâyesini anlatır, ancak asal insanlık durumunu gösterir; (b) bir metin olarak anlatı, önceki metinlerle metinler arası ilişkilere sahiptir ve sinema dilinin bugüne kadar ki gerçekçi temsil deneyimlerinden yararlanır; (c) film gerçekçi sinematik bir anlatı olarak, ‘senaryo’, ‘sinematik imge’, ‘kurgu’ ve ‘müzik’ unsurlarının salt sentezini yapmanın ötesine geçerek gerçeğin şiirini yansıtan sahnelere yer verir. Sonuç olarak, Kalandar Soğuğu yeni-gerçekçi unsurlarla modernist öğeleri buluşturarak modern bir destan anlatmayı ve gerçekçi bir sinema dili yakalamayı başarır.

Anahtar Sözcükler: Karadeniz Bölgesi, Kalandar Soğuğu, sinema, anlatı, gerçekçi temsil

NEO-REALISTIC REPRESENTATION IN COLD OF KALANDAR:

A CINEMATIC AND NARRATIVE ANALYSIS

ABSTRACT

The Black Sea region and its idiosyncratic people have been represented in many novels, stories, songs, and films. However, it is Cold of Kalandar (2015) that has achieved unprecedented worldwide acclaim. Turkish-Hungarian co-production Cold of Kalandar, written by Mustafa Kara and Bilal Sert, is a remarkable cinematic narrative among recent Turkish cinema productions. It is a cinematic representation of universal themes through particularities. This study aims to examine Cold of Kalandar in terms of neo-realistic cinematic representation and narrative elements. The study significantly contributes to critical reading of the narrative from a theoretical perspective. The cinematic and narratological analysis employs the terminologies borrowed from Bazin (1967), Chatman (1990) and Greimas (1982). The study shows that (a) the film tells the readers a story of ordinary characters, but it represents the essential human condition; (b) the narrative as a text has intertextual relationships with previous texts and uses previous cinematic experience to represent reality; (c) exploring the limits of realistic representation, the cinematic narrative uses metaphors and symbols to get beyond the mere synthesis of scenario, picturing, editing and music. The study concludes that Cold of Kalandar achieves such a cinematic representation of reality that it brings together neo-realistic components, modernist features and the narrative elements of a modern saga.

Keywords: Black Sea region, Cold of Kalandar, cinema, narrative, realistic representation