YENİ BİLGİ VE BELGELER IŞIĞINDA TRABZON’DA 1912 SEÇİMLERİ -THE 1912 ELECTIONS IN TRABZON IN THE LIGHT OF NEW FINDINGS AND DOCUMENTS

ÖZ

Türk siyasi tarihinin en önemli dönüm noktalarından birisi 1876 yılında Meşrutiyet’in ilan edilerek meclisli bir sisteme geçilmesidir. Ancak bu meclisin çalışma süresi çok kısa olmuş ve 1878 yılının şubatında padişah II. Abdülhamid tarafından kapatılmıştır. Meclisin tekrar işlerlik kazanabilmesi ancak otuz yıl sonra gerçekleşmiş ve 1908 yılında meclis yeniden açılmıştır. 23 Temmuz 1908 tarihiyle başlayan dönemin bir önceki meclis denemesinden en önemli farkı, siyasi partilerin kurulması ve seçimlerde yer almasıdır. Bu amaçla ilk seçimler 1908,, ikincisi ise 1912 yılında yapılmıştır. Özellikle 1912 seçimleri yapılış şekli ve tartışmalarıyla bugün de güncelliğini korumaktadır. Bu çalışma, 1912 seçimleri sürecinde Trabzon’da meydana gelen gelişmelerle bu süreçte İttihat ve Terakki ile Hürriyet ve İtilaf fırkaları arasında yaşanan mücadeleleri ele almakta ve incelemektedir. Bundan amaç, bir taşra vilayeti olan Trabzon’daki seçim sürecini izleyerek elde edilecek verilerle, önemli siyasi sonuçlara neden olan 1912 genel seçimlerine dair yapılacak değerlendirmelere katkı sağlamaktır.

Anahtar Sözcükler: Trabzon Vilayeti, Seçim, Mebus, İttihat ve Terakki, Hürriyet ve İtilaf

ABSTRACT

With the proclamation of the constitutional monarchy in 1876, converting to parliamentary system was regarded as one of the momentous milestones in the history of Turkish politics. However, working period of this parliament was relatively short and it was ended by the authority of Abdulhamid II in 1878. Almost 30 years later, the parliament was re-opened in 1908. Setting up political parties and elections were the most significant difference between the former and the latter period, which was launched on July 23, 1908. Thus, the first elections were held in 1098 and the second in 1912. Especially, the 1912 elections have still aroused interest in terms of the execution of the elections and debates at the time. Therefore, based on the documents gathered from the political parties “Union and Progress” (İttihat ve Terakki fırkası) and “Freedom and Accord” (Hürriyet ve İtilaf fırkası), and their media organs, the current study examined the concerning incidents in Trabzon during the 1912 elections. In this way, the incidents were investigated in Trabzon which was considered as a provincial city, and hence, it is also considered that the findings will contribute to interpret the 1912 general elections.

Keywords: Trabzon province, election, parliament, the party of Union and Progress, the party of Freedom and Accord