TRABZON RUM DEVLETİ’NİN HRİSTİYAN DÜNYASIYLA İLİŞKİLERİ (1214-1458)-THE COMNENOS AND THEIR RELATIONS WITH THE CHRISTIAN WORLD (1214-1458)

İBRAHİM TELLİOĞLU

ÖZ

Komnenos hanedanı Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki hâkimiyeti boyunca çevresindeki Türk siyasi teşekkülleri ile Moğollar yanı sıra başta Bizans İmparatorluğu ve Papalık olmak üzere Hristiyan dünyasıyla da ilişki kurmak suretiyle bölgedeki varlığını devam ettirmeye çalışmıştır. Bizans’ın varisi iddiasıyla tahtı ele geçirme amaçları İstanbul’la münasebetleri şekillendirirken Ceneviz ve Venediklilerle ticari ilişkileri de Katolik dünyasıyla diyaloğun temelini oluşturmaktaydı. Bölgede hâkimiyet tesis etmelerine açık destek vermelerinden sonra Gürcü Krallığı, Komnenosların doğu sınırında tabii müttefikleri durumundaydı. Gürcistan’dan Trabzon ve çevresine göç eden Kıpçaklar ise Komnenoslara verdikleri askerî destek ve bölgeye yerleşmeleri sebebiyle diğer Hristiyan unsurlardan ayrıcalık kazanmaktaydı.

Anahtar Sözcükler: Trabzon, Komnenoslar, Doğu Karadeniz Bölgesi, Bizans İmparatorluğu, Cenevizliler, Venedikliler, Gürcü Krallığı, Kıpçaklar.

ABSTRACT

Throughout its rule in the Eastern Black Sea region, the Komnenos dynasty tried to maintain its existence by establishing relationships with the Christian world mainly with Byzantium and Papacy as well as with the surrounding Turkish beyliks (principalities) and Mongolians. Their aim to take over the throne as the heir of Byzantium shaped their relationships with Constantinople, while their commercial relationships with the Genoese and Venetians were the bases of their relationships with the Catholic world. The Kingdom of Georgia, after its support to the Komnenos dynasty to establish sovereignty in the region, was their natural ally in the eastern border of the Komnenos kingdom. On the other hand, the Kipchaks that immigrated from Georgia to Trabzon and its vicinity were more privileged than other Christian elements due to their settlement in the area and their support to the Komnenos.

 Keywords: The Komnenos, Eastern Black Sea Region, the Genoese, the Venetians, Kingdom of Georgia, Kipchaks.