OSMANLI COĞRAFYA KAYNAKLARINDA EFLAK-BOĞDAN (15-17. YÜZYIL)-WALLACHIA AND MOLDAVIA IN OTTOMAN GEOGRAPHICAL SOURCES (16-17TH CENTURIES)

ÖZ

Balkanlar ve Doğu Avrupa bölgesinde mühim bir konumda yer alan Eflak ve Boğdan, 15. yüzyıl sonunda Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Gerek siyasi ve stratejik gerekse ekonomik, iaşe ve lojistik açından Osmanlı Devleti için önem taşıyan bölgeye, Osmanlı coğrafya eserlerinde ve kartografyasında erken dönem-lerden itibaren yer verilmiştir. Bu anlamda özellikle Özi’den Varna’ya kadar Batı Karadeniz kıyısı, Tuna Havzası ve Turla (Dinyester) Nehri boyunca mevcudiyeti bulunan yerleşim birimleri 15-17. yüzyılda çizilen Osmanlı haritalarında ve kaleme alınan coğrafya eserlerinde dikkat çeken bölgeler olarak görülür. Bu çalışmada Osmanlı coğrafya yazma eserlerinde Eflak-Boğdan bölgesinin nasıl ve ne derece yer bulduğu incelenirken, bazı noktalarda dönemin Avrupa coğrafya atlaslarıyla da kıyaslamalara gidilmiştir. Yine, Batlamyus’un coğrafya tercümesinden itibaren Piri Reis, Ali Macar Reis, Katib Çelebi, Ebubekir Dımeşki gibi önde gelen Osmanlı coğrafyacılarının eserleri ve bir kısım anonim coğrafya çalışmaları üzerinden değerlendirmeler yapılmaktadır.

Anahtar Sözcükler: Eflak, Boğdan, Romanya, Osmanlı Devleti, Osmanlı coğrafyacılığı, Osmanlı haritacılığı, Piri Reis, Katib Çelebi

ABSTRACT

Wallachia and Moldavia, which occupied an important position in the Balkans and Eastern European region, came under the Ottoman rule at the end of the 15th century. The region, which was important for the Ottoman Empire in terms of political and strategic as well as economic, subsistence and logistics, was included in the Ottoman cartography and geography books from the early years of the Empire. In this sense, especially important settlements from Ochakov to Varna, the West Black Sea Coast, along the Danube Basin and the Dniester River are seen as remarkable regions in the drawn Ottoman maps and written geographical books in the 15-17th centuries. This article, while examining how and to what extent the Wallachia and Moldavia region had a place in Ottoman geographical manuscripts, at some points, comparisons were made with European geographical atlases of the period. Similarly, in the article, evaluations are made on the books of the leading Ottoman geographers such as Piri Reis, Ali Macar Reis, Katib Çelebi, Ebubekir Dımeşki and some anonymous Ottoman geographical manuscripts.

Keywords: Wallachia, Moldavia, Romania, the Ottoman Empire, Ottoman geography studies, Ottoman cartography, Piri Reis, Katib Çelebi.