CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA SAMSUN’DA SAĞLIK ALANINDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR – HEALTH PROBLEMS IN SAMSUN IN THE EARLY REPUBLICAN PERIOD

MUZAFFER BAŞKAYA

 ÖZ

Halk sağlığı konusunda 1923 yılından sonra tüm Türkiye’de olduğu gibi Samsun’da da bir dizi çalışmalar yapılmıştır. Fakat yapılan tüm iyi niyetli çalışmalara rağmen Samsun şehrinde sağlık hizmetleri açısından büyük eksikler yaşanmaktaydı. Zira bu dönemde Samsun’da halkın sağlığını tehdit eden en önemli tehlike, Çarşamba ve Bafra deltalarının oluşturduğu bataklıklardır. Bu bataklıklar, şehir merkezi ve özellikle adı geçen bölgelerde sıtma ve frengi gibi bulaşıcı hastalıkların yayılmasına yol açıyordu. Bu bulaşıcı hastalıklardan sıtma, cumhuriyetin ilk yıllarında Samsun mıntıkasında çok sayıda insanın yaşamını yitirmesine yol açıyordu. Bunların yanında şehirde hastane, doktor ve ilaç gibi tıbbı kurum ve elemanların eksikliği de görülmektedir. Bu eksiklikler, şehri ziyaret eden yetkililerin karşılaştıkları en önemli şikâyet konusu olarak göze çarpmaktadır. Bu bildiride, Cumhuriyet döneminde Samsun’da sağlık alanında görülen aksaklıklar ve yapılmak istenen faaliyetler, elimizdeki mevcut belge, bilgi, arşiv vesikaları ve diğer kaynak eserlerin de yardımı ile açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Sözcükler: Samsun, Çarşamba, Bafra, Sağlık, Sıtma, Frengi, Kızılırmak Deltası

ABSTRACT

After 1923, a series of improvements in public health occured in Samsun as well as all over Turkiye. Yet, despite all bona fide regulations, there were still some shortcomings in health services in Samsun. The most important problem, concerning public health at the time, was the swamps formed by deltas in Çarşamba and Bafra. Those swamps caused infectious diseases like malaria and syphilis in city centers and especially in the regions mentioned above. Among these diseases, malaria caused many people to die in the early years of the republic. Furthermore, lack of medical institutions and staff such as hospitals, doctors, medicine was reported. These problems were observed by the authorities visiting the city and seriously considered as they were also subject of public complaint. This paper deals with the problems of health services and the measures taken, with reference to documents, archive records and other sources.

Keywords: Samsun, Çarşamba, Health, Malaria, Sphilis, Kızılırmak